Phỏng vấn độc quyền: Cuộc sống của một nghệ sỹ múa Shen Yun

Tất cả chúng ta đều đã thấy các bích chương và video nói về Đoàn Nghệ Thuật Biểu Diễn Shen Yun sắp lưu diễn tại một thành phố gần quý vị, một công ty được biết đến là hàng đầu thế giới về vũ đạo truyền thống Trung Hoa. Nhưng những gì chúng ta thấy trên sân khấu là một kết quả của nhiều năm làm việc chăm chỉ. Vậy đằng sau bức màn sân khấu thực sự là gì? Và cuộc sống của một nghệ sỹ múa Shen Yun như thế nào?

Chúng tôi rất hân hạnh được chào đón các nghệ sỹ múa chính Marilyn Yang và William Li trò chuyện về chủ đề này. Thực ra nhiều người không biết rằng họ là anh em ruột.

Evelyn: Chào mừng anh chị đến với chương trình. Anh chị có thể chia sẻ về quá trình đó không? Tuổi thơ của anh chị như thế nào? Bởi vì khi đó anh chị phải khổ luyện, làm việc rất chăm chỉ và có kỷ luật từ khi tuổi còn nhỏ thế.

William Li: Một khi bắt đầu học múa, thế giới của tôi như bị đảo lộn vậy.

Chúng tôi phải tập luyện hàng giờ mỗi ngày. Chúng tôi phải tập luyện rất nhiều các động tác múa cơ bản. Thêm vào đó còn có các buổi diễn thử. Mỗi năm, chúng tôi lại sản xuất một chương trình hoàn toàn mới. Điều đó có nghĩa là chúng tôi đi lưu diễn trong sáu tháng và ở tại trụ sở New York trong sáu tháng. Chúng tôi luyện tập rất nhiều, rèn luyện thể chất rất nhiều, và cả tinh thần nữa vì học các động tác rất mệt, rất khó, phải sử dụng trí óc cũng nhiều như cơ thể vậy.

Evelyn: Anh chị đã bắt đầu như thế nào để trở thành nghệ sỹ múa của Shen Yun? Cơ duyên này đến như thế nào?

William Li: Chuyện bắt đầu từ tôi trước. Mẹ tôi là ca sĩ, còn bố tôi là đạo diễn và nhà sản xuất phim, đều liên quan đến nghệ thuật.

Khi tôi còn nhỏ, mẹ đã muốn tôi thử tập múa. Đối với một cậu bé, tập múa có vẻ là một điều khá kỳ quặc, nhưng khi bắt đầu học, tôi đã thực sự thích thú. Tôi rất thích học lịch sử vốn luôn song hành cùng vũ đạo Trung Hoa cổ điển truyền thống, mà cũng rèn luyện thể chất rất nhiều, nên thực ra việc đó khá vui.

Evelyn: Hay quá! Vậy là trên tất cả những khó khăn này là niềm vui. Và đó là lý do chị quyết định theo chân anh trai, phải vậy không? Anh ấy có nói với chị rằng công việc đó sẽ vất vả như thế nào không?

Marilyn Yang: Anh ấy thích nói rằng tôi đã theo chân anh ấy, nhưng đối với tôi, tôi nghĩ đúng ra là lần đầu tiên khi tôi xem buổi biểu diễn đó, tự nhiên tôi rất chấn động trước các nghệ sỹ múa nữ. Nên đó mới chính là điều tôi hướng đến. Tôi muốn có được tài hoa như vậy trên sân khấu. Đó thực sự là một trải nghiệm thú vị, mặc dù khi đó tôi vẫn còn nhỏ tuổi. Đó là một trong những kỷ niệm sâu sắc nhất của tôi. Tôi gần như say đắm với giấc mơ đó. Tất nhiên, đó là một sự thay đổi rất lớn trong lối sống và mọi thứ. Nhưng chắc chắn anh trai đã luôn ủng hộ tôi tham gia Shen Yun vì anh ấy biết điều đó đã giúp ích cho cuộc đời của anh đến thế nào. Và tôi nghĩ điều đó thực sự tạo ra một sự thay đổi cho tất cả chúng tôi.

Evelyn: Khi chị tham gia rồi, chị cảm thấy thế nào, khi phát hiện ra thực tế công việc đòi hỏi những gì, thì chị cảm thấy thế nào?

Marilyn Yang: Tôi nghĩ ban đầu giống như kiểu “Ồ, buổi biểu diễn đẹp thế.” Và tôi chỉ muốn lên sân khấu và cứ thế biểu diễn. Nhưng tôi nghĩ tôi đã phải đầu tư rất nhiều công phu vào đó đến mức đã thay đổi hoàn toàn tính cách của tôi. Để có thể rèn luyện và cố gắng trở nên chuyên nghiệp ở bất cứ lĩnh vực nào, đặc biệt là múa, chúng tôi cần có kỷ luật tự giác cao độ, không chỉ ở phương diện thể chất, như anh William đã nói. Tôi nghĩ đó là một trải nghiệm thực sự ý nghĩa.

Evelyn: Còn anh thì sao? Điều đó có khó không? Theo tôi hình dung là một cậu bé 13 tuổi, anh cũng cần xây dựng tính kỷ luật đó. Điều đó có khó thực hiện không?

William Li: Chắc chắn là rất khó. Nhưng đó gần như là điều khiến tôi cần tìm cho ra động lực để trở thành một nghệ sỹ múa là gì. Học múa vì hứng thú, đây chỉ là sự khởi đầu. Nhưng khi múa, hay khi làm bất cứ điều gì trong cuộc sống, khi mọi thứ trở nên khó khăn, chúng ta cần phải tìm ra được động lực. Với tôi, mặc dù lúc đó tôi còn nhỏ, nhưng sứ mệnh của Shen Yun thực sự là một điều gì đó vô cùng tuyệt vời: hồi sinh một nền văn hóa gần như đã bị phá hủy, hồi sinh 5,000 năm văn hóa truyền thống Trung Hoa. Tôi nghĩ rằng khi chúng ta nghĩ về điều đó, ngay cả khi mọi thứ trở nên khó khăn, thì sứ mệnh này thực sự là điều truyền cảm hứng rất lớn cho một người trẻ tuổi. Sứ mệnh này đã giúp tôi vượt qua những lúc khó khăn.

Evelyn: Thật tuyệt khi anh hiểu điều này. Còn chị đã múa được bao lâu rồi? Và điều gì khiến chị tiếp tục cố gắng đến bây giờ?

Marilyn Yang: Tôi bắt đầu học múa từ năm 10 tuổi. Tôi có thể nói rằng có rất nhiều khía cạnh liên quan. Tôi hoàn toàn đồng tình rằng điều đó rất là – ở độ tuổi nhỏ như thế rất là khó để có thể hiểu một cách thấu đáo rằng mình đang hồi sinh nền văn hóa truyền thống Trung Quốc. Nhưng càng học, tôi càng nhận ra rằng đó là điều vĩ đại hơn bản thân tôi rất nhiều. Đó là một cảm giác thực sự đặc biệt khi biết rằng mình là một phần của điều gì đó lớn lao hơn và mình là một thành viên trong đó.

Evelyn: Theo anh chị điều gì là khó nhất và điều mà anh chị yêu thích nhất khi là một nghệ sỹ múa là gì? Ai muốn chia sẻ trước nào?

Marilyn Yang: Tôi có thể nói rằng phần khó nhất là cố gắng trở nên thực sự thành thục một việc nào đó, điều đó đòi hỏi phải luyện tập rất nhiều. Và sẽ luôn có những buổi sáng mà chúng ta không muốn thức dậy để tiếp tục một lịch trình lặp lại. Việc này đòi hỏi phải có kỷ luật rất tự giác. Tôi nghĩ đó là một điều rất khó, bởi vì chúng ta luôn có những ngày lười biếng. Và chúng ta thì luôn muốn tốt hơn so với “chúng ta” của ngày hôm qua. Vì vậy, nếu chúng ta thực sự muốn leo tiếp lên ngọn đồi đó, đôi khi chúng ta cảm thấy như mình chỉ đứng yên một chỗ và không cải thiện gì nhiều. Nên tôi nghĩ cần rất nhiều sự thúc đẩy về mặt tinh thần để trở nên tốt hơn và thực sự hiểu rằng, không có giới hạn nào cho khả năng của chúng ta. Vì thế chúng ta phải tiếp tục thúc đẩy bản thân. Tôi nghĩ đó là điều thực sự rất khó.

Evelyn: Còn anh thì sao?

William Li: Điều thật sự khó là luyện tập lặp đi lặp lại. Nó gần giống như việc tới phòng gym và tập thể dục, phải không nào? Cần phải tập đi tập lại một động tác với số lần lặp lại như nhau và phải tiếp tục làm tốt hơn nữa. Rồi sau đó có thể nghỉ ngơi một ngày, và ngày hôm sau lại phải tiếp tục luyện tập, dù cơ thể vẫn còn đau, nhưng nếu muốn tiến bộ thì vẫn phải tiếp tục. Múa cũng giống như vậy. Việc tập luyện tuy lặp đi lặp lại, nhưng những gì chúng tôi biểu diễn trên sân khấu mỗi năm một khác. Vậy nên luôn có hai mặt của vấn đề, mặc dù việc luyện tập lặp đi lặp lại, nhưng lại có chương trình diễn mới cho chúng tôi hàng năm.

Evelyn: Thế điều anh yêu thích là gì? Có phải biểu diễn trên sân khấu là phần anh thích nhất?

William Li: Chị biết không, điều thực sự tuyệt vời khi tham gia Shen Yun là chúng tôi biểu diễn trên khắp thế giới. Tôi bắt đầu học múa từ khi còn nhỏ, nhưng tôi đã được đến rất nhiều quốc gia, trên 100 thành phố khác nhau trên thế giới để biểu diễn vũ đạo Trung Hoa cổ điển trên sân khấu. Đó là điều mà tôi khá tự hào. Đó là một trải nghiệm thực sự tốt đối với một người trẻ.

Evelyn: Nghe thật tuyệt. Lúc trước anh đề cập đến sứ mệnh của Shen Yun. Vậy, hãy cho tôi biết thêm một chút về sứ mệnh này chính xác là gì và tại sao nó lại có ý nghĩa với anh.

William Li: Sứ mệnh của Shen Yun là hồi sinh nền văn hóa truyền thống Trung Hoa đích thực. Và tại sao điều đó lại quan trọng là vì ĐCSTQ [Đảng Cộng sản Trung Quốc] ở Trung Quốc ngày nay, chế độ cộng sản này đã cố gắng tiêu diệt một cách có hệ thống nền văn hóa truyền thống Trung Hoa khi họ giành chính quyền. Đã xảy ra một cuộc cách mạng văn hóa, và họ thực sự đã cố gắng tiêu diệt văn hóa Trung Hoa một cách có hệ thống. Họ nói rằng mọi thứ xưa cũ đều xấu, như đức tin và truyền thống, tất cả những điều mà người Trung Quốc trân quý và thực sự là xương sống của nền văn minh Trung Quốc trong hơn 5.000 năm, họ đều đã cố gắng loại bỏ bởi vì khi người ta tín Thần, thì người ta có đức tin của riêng họ. Nhưng khi ĐCSTQ xuất hiện, họ không muốn mọi người có đức tin riêng và độc lập. Họ muốn người ta làm theo những gì họ nói. Vì vậy, ĐCSTQ thực sự có rất nhiều các phong trào khác nhau nhằm cố gắng hủy diệt văn hóa, rồi bỗng nhiên, Shen Yun xuất hiện. Và chúng tôi đang cố gắng hồi sinh truyền thống này, hồi sinh nền văn hóa này, vốn là xương sống của nền văn minh Trung Hoa. Chị biết đấy, họ thực sự sợ điều đó nên họ đã can thiệp vào rất nhiều buổi biểu diễn của chúng tôi trên khắp thế giới.

Evelyn: Họ đã can thiệp ạ? Nghĩa là thế nào vậy?

William Li: Khi chúng tôi cố gắng biểu diễn ở một số nhà hát, chẳng hạn như ở Hàn Quốc, Cộng hòa Dominica và thậm chí ở Mỹ, họ gửi thư tới ban quản lý rạp hát và cố gắng thuyết phục ban quản lý không chào đón Shen Yun.

Evelyn: Tôi nghĩ nên đưa vấn đề này ra vì đó thực sự là một phần đen tối của lịch sử mà tôi nghĩ mọi người nên biết. Vậy vì sao nền văn hóa truyền thống Trung Quốc mà Shen Yun muốn chia sẻ với thế giới lại có giá trị đến vậy?

Marilyn Yang: Tôi nghĩ rằng văn hóa truyền thống Trung Quốc rất phong phú với rất nhiều mỹ đức và nhiều đặc điểm giúp một người trở nên tốt hơn. Và điều đó thực sự thấm đẫm trong nền văn minh Trung Quốc cổ đại. Nền văn hóa này là văn hóa Thần truyền và mọi thứ đều gắn liền với tâm linh. Vì vậy, lịch sử Trung Quốc cổ đại thực sự là về việc làm thế nào để trở thành một người tốt hơn, làm cho xã hội tốt đẹp hơn, tôi nghĩ vậy. Và nếu hôm nay chúng ta phục hưng những giá trị đó thì chắc chắn cũng sẽ mang lại lợi ích cho xã hội chúng ta hiện nay. Khi chúng tôi biểu diễn nhiều câu chuyện cổ Trung Quốc này, những nhân vật này, chúng tôi không chỉ là biểu diễn. Đó không chỉ là một vở diễn mà chúng tôi sáng tác. Mà chúng tôi thực sự sống với những giá trị đạo đức này, và luôn cố gắng tu dưỡng những đức tính này với bản thân mình để chúng tôi là hiện thân của những đức tính đó. Vì vậy, khi chúng tôi khắc họa những giá trị này trên sân khấu, thì đó thực sự là khắc họa thực tế chứ không phải là thứ mà chúng tôi chỉ cố gắng thể hiện và diễn. Tôi nghĩ đó là điều rất chân thực của chúng tôi nên khán giả mới có thể thực sự cảm nhận được sự uyên thâm và chân thực của nền văn hóa đó.

William Li: Khán giả sẽ cảm nhận được chân thực hơn nếu diễn viên đồng cảm với cảm xúc của nhân vật đó, hoặc với điều mà vị ấy đang khắc họa. Chẳng hạn như, My Phu Nhân (vợ của Lưu Bị), đã phải hy sinh vì con mình. Nếu bản thân là một người khá ích kỷ, không thể đồng cảm với những cảm xúc hoặc đức tính đó, thì những gì chúng ta khắc họa trên sân khấu sẽ không thực sự nhập vai và có thể sẽ không kết nối được với khán giả. Vì vậy, đó là lý do tại sao người nghệ sỹ thực sự cần đồng điệu với những giá trị mà nhân vật của họ đại diện thì mới có thể khắc họa tốt nhân vật đó.

Evelyn: Chính xác thì điều đó có nghĩa là gì? Điều đó thể hiện thế nào trong cuộc sống của anh? Khi anh nói rằng anh sống theo những giá trị đó, thì anh đã thay đổi những gì trong cuộc sống để đạt được điều đó?

William Li: Tôi nghĩ những thay đổi này gồm rất nhiều những việc rất nhỏ. Chẳng hạn như Tôn Ngộ Không, anh ta từ một người kiêu ngạo trở nên khiêm nhường. Nghĩa là trong cuộc sống hàng ngày, những hành động và việc chúng ta làm phải phản ánh sự khiêm nhường, phải không? Tôi không thể cứ luôn miệng nói “Tôi là người giỏi nhất, tôi có thể làm được tất cả những việc này”. Chúng ta cần biết rằng luôn có người giỏi hơn mình. Thực ra trong văn hóa Trung Hoa thì đức tính đó được cho là do Thần truyền cho. Đối với tôi, tôi tin rằng rất nhiều kỹ năng và những gì tôi học được trong vũ đạo là cũng được Thần ban cho. Đó không chỉ là nhờ tôi làm việc chăm chỉ, mà còn là điều mà chúng tôi và người dân Trung Quốc tin, là do các vị Thần ban tặng. Và kể cả những kỹ năng và năng lực của tôi, tôi cho rằng cũng là được Thần ban cho.

Có câu nói: “Tiên học tố nhân, [hậu] học nghệ,” [nghĩa là] “Trước khi học một kỹ năng, hãy học làm người tốt.”. Tôi nghĩ đối với nhiều nghệ sỹ múa, điều đó rất quan trọng. Bởi nếu bạn là người tốt, bạn có thể thể hiện tốt hơn những giá trị ấy trên sân khấu. Ví dụ như nếu tôi nói rằng tôi thích ăn dưa hấu, một điều rất đơn giản phải không? Nhưng nếu tôi ghét dưa hấu, tôi không thích, nhưng tôi lại nói rằng tôi thích dưa hấu, như vậy chị sẽ cảm thấy có gì đó không đúng lắm. Nhưng nếu tôi thực sự thích dưa hấu và tôi nói, “Tôi rất thích dưa hấu, tin tôi đi, chị hãy ăn thử quả dưa hấu này đi,” thì chị sẽ cảm thấy khác ngay. Khác nhau ở chỗ một đằng là nói thật lòng, một đằng thì không, mặc dù nội dung là như nhau.

Evelyn: Tôi thấy rất có lý, vì khi chúng ta nói điều mà chúng ta không tin thì chắc chắn cảm nhận của người nghe sẽ khác. Có vẻ như tất cả những điều này có ý nghĩa với anh chị hơn là chỉ giúp khán giả giải trí. Vậy sau khi khán giả xem xong và nếu họ chỉ có thể mang theo một điều thôi, thì anh chị mong muốn họ sẽ mang theo điều gì?

Marilyn Yang: Tôi nghĩ cả hai chúng tôi đều cho rằng đó sẽ là hy vọng. Chúng tôi muốn khán giả thực sự có cảm giác hy vọng sau khi xem chương trình của chúng tôi. Tôi nghĩ đó là lý do tại sao việc sáng tác và biểu diễn lại có ý nghĩa đến vậy đối với chúng tôi. Nói cách khác, sau cơn giông sẽ luôn có cầu vồng. Chúng tôi muốn khán giả thực sự trải nghiệm điều đó và thấy có hy vọng sau khi rời rạp hát. Và tôi cho rằng điều đó thực sự ý nghĩa, rằng đây không chỉ là một chương trình giải trí, chúng tôi không biểu diễn chỉ để mang lại tiếng cười hoặc những giây phút giải thoát tạm thời cho khán giả. Đúng hơn là chúng tôi thực sự muốn bạn có thể mang theo những giá trị này. Bởi vì trong toàn bộ chương trình Shen Yun, chúng tôi có khoảng 20 tiết mục, và mỗi câu chuyện, tôi nghĩ, thực sự chứa đựng một đạo lý sâu sắc hoặc điều gì đó để chúng ta học hỏi. Và đó thực sự là lý do tại sao tôi nghĩ văn hóa truyền thống Trung Hoa rất quan trọng. Bởi vì mỗi câu chuyện thực sự có điều gì đó ý nghĩa, có đạo lý trong đó.

William Li: Câu chuyện về Shen Yun thực chất là một câu chuyện về hy vọng. Văn hóa Trung Hoa gần như đã bị ĐCSTQ phá hủy, nhưng Shen Yun lại được thành lập ở Mỹ, nơi chúng tôi có thể hồi sinh nền văn hóa truyền thống Trung Hoa và chia sẻ với thế giới. Và hy vọng là một giá trị không chỉ tốt đối với người dân Trung Quốc. Hy vọng phải là điều dành cho tất cả mọi người trên toàn thế giới. Đó là điều mà mọi người có thể cảm thấy ý nghĩa từ câu chuyện, và nó cũng có thể truyền cảm hứng cho chúng ta trong cuộc sống hàng ngày. Cùng với đó là truyền thống và mỹ đức trong lịch sử Trung Hoa và văn hóa Trung Hoa. Đó là một giá trị phổ quát. Những phần quan trọng của văn hóa Trung Hoa như đức tin, lòng nhân ái, và sự khiêm cung, đều là những điều mà chúng ta có thể có thêm một chút trong cuộc sống hàng ngày.

Evelyn: Lúc bắt đầu cuộc phỏng vấn tôi có nói rằng anh chị đang chuẩn bị đến sân bay để bắt đầu chuyến lưu diễn. Khán giả có thể gặp anh chị ở đâu trong mùa diễn này?

William Li: Chúng tôi có tám công ty lưu diễn khắp thế giới, nhưng hãy ghé thăm trang ShenYun.com để biết thông tin lịch diễn cụ thể ở các thành phố.

Cuộc phỏng vấn này đã được chỉnh sửa câu từ để rõ ràng hơn cho độc giả.

Thanh Hư biên dịch